Na łamach Biuletynu Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Episkopatu Polski "Anamnesis" ukazał się tekst poświęcony Jubileuszowi 10 lecia celebracji Mszy Świętych w tradycyjnym rycie rzymskim oraz duszpasterstwa z nim związanego w diecezji Bielsko-Żywieckiej. Poniżej zamieszczony cały tekst z "Anamnesis".
W czerwcu 2020 roku w Diecezji Bielsko-Żywieckiej obchodzono jubileusz 10-lecia celebracji Mszy Świętych w tradycyjnym rycie rzymskim oraz Duszpasterstwa Wiernych Tradycji Łacińskiej.
Zgodę na rozpoczęcie celebracji wyraził ówczesny Ordynariusz ks. biskup Tadeusz Rakoczy. Początkowo pozwalała ona na celebracje w sposób ograniczony do jednej Mszy św. w miesiącu. Po roku uzyskano pozwolenie na celebrację liturgii według zapotrzebowania i możliwości duszpasterskich. Podstawą i ramami prawnymi stał się List apostolski papieża Benedykta XVI Motu proprio Summorum Pontificum. W ciągu tych 10 lat systematycznie sprawowane były świąteczne i niedzielne Eucharystie w Bielsku-Białej oraz z czasem w innych miejscowościach diecezji: Cieszynie, Żywcu, Kętach, Simoradzu, Oświęcimiu. We wspomnianym okresie bardzo wiele osób uczestniczyło w tradycyjnej liturgii czy to w sposób systematyczny czy okazjonalnie.
Niejako od razu wokół liturgii zaczęło rodzić się duszpasterstwo – zakładanie scholii gregoriańskiej i formacja ministrantów. Dla różnych grup wiekowych przygotowywano – często z inicjatywy i na prośbę wiernych - wykłady, zajęcia formacyjne i edukacyjne, a także katechetyczne. Organizowano dla rodzin wyjazdy wakacyjne, pielgrzymki czy dni skupienia. We wszystkich tych wydarzeniach kluczowym było oddawanie chwały Bogu oraz formacja uczestników. Prośba o formację była i jest stale mocno wyrażana przez wiernych. Celebracja liturgii jak i prowadzone duszpasterstwo było i jest autentyczną odpowiedzią na swoisty „głód” i pragnienie wiernych. Duszpasterstwo stało się prawdziwie miejscem życiodajnym, twórczym i inspirującym. Msza św. celebrowana w starszej formie dla wielu okazała się źródłem i drogą odkrycia, umocnienia czy powrotu do wiary i do Kościoła. Wielu uczestników liturgii rozpoczęło kształtowanie siebie i swej duchowość w oparciu o „lex orandi” wyrażone w Missale Romanum św. papieża Jana XXIII. Możliwość uczestnictwa we Mszy św. w starszej formie wielu pozwoliła zrozumieć i przyjąć bogactwo dziedzictwa obrządku rzymskiego. Pozwoliła, jak zaświadczają, odnaleźć swą tożsamość wiary i religii, określić miejsce w Kościele oraz głębiej i bardziej świadomie uczestniczyć we Mszy św. sprawowanej też w zwyklej formie w języku polskim.
Uderzające jest to, iż dużą liczbę uczestników stanowią, nie jakby się zdawało, osoby starsze mogące pamiętać z dzieciństwa łacińską liturgię, lecz ludzie młodzi, bardzo licznie obecni mężczyźni oraz całe rodziny – rodzice z dziećmi. Wielu młodych mężczyzn zastanawia się nad powołaniem do służby Bożej w kapłaństwie. W ciągu tych 10 lat kilku ministrantów wstąpiło do seminarium duchownego oraz zgromadzeń zakonnych.
Jubileuszowe obchody obejmowały różnorodne wydarzenia, a punktem najważniejszym i centralnym była uroczysta Msza św. sprawowana dokładnie 10 lat po celebracji tej pierwszej w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego, która odbyła się 18 czerwca 2010 roku w kaplicy Miłosierdzia Bożego przy kościele Świętego Maksymiliana Marii Kolbego w Bielsku-Białej. Na zakończenie jubileuszowej liturgii uhonorowano osoby szczególnie zasłużone i zaangażowane w duszpasterstwo.
Oprócz Mszy św. w ramach obchodu jubileuszu odbyły się rekolekcje „przebłagalne, dziękczynne i błagalne”, których ideą przewodnią była intelektualna i duchowa refleksja nad czasem minionym i darami otrzymanymi w ciągu 10 lat, nad obecną sytuacją Duszpasterstwa oraz perspektywami i zadaniami, które Bóg wyznacza na przyszłość. Każdy jubileusz zawsze służy samookreśleniu siebie w danym momencie historii i sytuacji. Interesującym wydarzeniem było spotkanie autorskie na temat publikacji „Msza Święta w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego” ks. dr. Grzegorza Klaji, który jest opiekunem i moderatorem grupy wiernych związanych z tradycyjną liturgią w Diecezji Bielsko-Żywieckiej. Jubileusz prawdziwie okazał się czasem refleksji i modlitwy, wyrażenia wdzięczności Bogu i ludziom, podsumowania przeszłości i szukania dróg na przyszłość.
Sprawowane od dekady w diecezji Msze św. w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego oraz prowadzone w związku z nimi duszpasterstwo stanowią ubogacenie życia liturgicznego i form troski o wiernych w diecezji. Z tej perspektywy warto zwrócić uwagę na pojawiające się wyzwania. Istnieje konieczność duchowej i intelektualnej formacji uczestników tej liturgii. Wierni pozostawieni sobie samym mogą błędnie interpretować przebieg obrzędów, mylnie kształtować swą religijność oraz ulegać skrajnym punktom widzenia, które bez odpowiedzialności i rozwagi wyrażane bywają na licznych, ogólnokrajowych jak i lokalnych forach internetowych. W ostatnim czasie zauważyć można radykalizowanie się postaw i poglądów religijnych u młodych ludzi. Systematycznie podejmowana duszpasterska praca pozwala zdrowo formować i unikać błędnych zapatrywań wiernych. Jednocześnie stała i pewna możliwość uczestnictwa w tradycyjnej liturgii, która istnieje w ramach działalności Kościoła rzymskokatolickiego i podejmowane duszpasterstwo niwelują przyczyny uciekania wiernych do środowisk czy grup o charakterze tradycyjnym nie będących w pełnej komunii z Kościołem czy propagujących skrajne postawy religijne.
Warto wspomnieć, iż nadal wiele osób z różnych, oddalonych rejonów diecezji wyraża pragnienie uczestnictwa w liturgii w tradycyjnym rycie. Wierni proszą również o rozpoczęcie systematycznej celebracji w miejscach gdzie dotychczas nie jest ona w taki sposób sprawowana. Osoby związane z nadzwyczajną formą rytu rzymskiego mocno wyrażają potrzebę objęcia ich stałym, pełnym i integralnym duszpasterstwem. Proszą o duchową formację (edukację, katechezę) względem siebie jak swoich dzieci. Wydaje się, iż dla duszpasterstwa prowadzonego w oparciu o tradycyjny ryt rzymski nadszedł czas i konieczność przejścia do tworzenia stałych i trwałych struktur, które by podejmowały całościową i aktywną troskę o wiernych.
Dziękujemy Bogu za wielki dar zbawienia przekazywany w świętych misteriach celebrowanych według starszej formy rytu rzymskiego. Żywimy głęboką nadzieję, iż udział w tradycyjnej formie w liturgii będzie przynosił obfite owoce w życiu poszczególnych wiernych jak i całych środowisk kościelnych.
ks. Grzegorz Klaja