Jednym z wybitnych świętych reformatorów Kościoła po soborze trydenckim był św. Filip Neri († 1595). W młodości pomocnik kupiecki, potem wychowawca młodzieży, działał św. Filip w Rzymie apostołując i ratując dusze nieśmiertelne. Jeszcze jako człowiek świecki założył w 1548 r. Bractwo Trójcy Przenajświętszej dla opieki nad ubogimi pielgrzymami. W wieku 36 lat został wyświęcony na kapłana i oddał się całkowicie głoszeniu życia chrześcijańskiego. W tym celu stworzył z kapłanów, którzy się wokół niego zaczęli skupiać, zgromadzenie oratorianów. Księża wiedli życie wspólne za przykładem swego założyciela, opiekując się zwłaszcza wykolejoną i zaniedbaną młodzieżą. Rozumiejąc potrzebę nauki dla prac duchownych, św. Filip zgromadził w domu zakonnym bogatą bibliotekę, a szczególnie popierał studia historyczno-kościelne. Nazwany został apostołem Rzymu, był doradcą papieży i kardynałów. Dzięki prostocie znany był także jako towarzysz zabaw rzymskiej dziatwy i szczególny przyjaciel grzeszników, których nawracał, mawiając „Weselcie się i bawcie, tylko nie obrażajcie Boga!”. Św. Filip Neri zachęcał do praktyki częstej Komunii św. Oratorianie położyli wielkie zasługi w kształceniu kleru w teologii ascetycznej i muzyce oraz wychowaniu młodzieży. W ich domach zakonnych śpiewano pieśni na kilka głosów, co wpłynęło na ukształtowanie się muzycznej formy nazwanej „oratorium”. W 1668 r. oratorianie zostali sprowadzeni na ziemie polskie, do Gostynia w Wielkopolsce.
Wg: Ks. Dr J. Umiński, Historia Kościoła, t. II, Opole 1960.
Ilustr.: Św. Filip Neri, obraz Guido Reniego; Oratorio dei Filippini w Rzymie.